Bu yazımızda miras-mirasçı-miras bırakan kavramarını ve miras paylaşımının nasıl yapılacağını inceleyeceğiz. Mirasa hak kazanan veyahut miras bırakacak olan herkesin mirasın nasıl paylaşılacağını bilmesi gerekmektedir. Bu sayede hak kayıplarının önüne geçilebilecektir.
Vefat edenin, mirasçılarına bıraktığı mal, mülk, borç vs varlıkların tamamı mirası oluşturmaktadır. Bu varlıklar üzerinde hak sahibi olan kişiler ise mirasçı olarak adlandırılmaktadır. Vefat ederek varlığını mirasçılarına bırakan kişi ise miras bırakan veya muris olarak adlandırılır.
Mirasçıların, mirasın paylaşımı konusunda önemli bir husus vasiyetnamedir. Vasiyetnamenin olup olmamasına göre mirasın paylaşım şekli değişiklik gösterecektir. Miras bırakan kişi sağlığında kanuni tüm şartlara uygun bir vasiyetname bıraktıysa, miras vasiyetnamede belirtilen şekilde paylaştırılacaktır.Mirasçıların saklı payları bu konuda önem arz etmekte olup yazımızın devamında saklı paya ilişkin detaylı açıklama yapılacaktır.
Vefat edip miras bırakan üstsoy(muris) hayattayken vasiyetname düzenlemediyse;
Mirasın tamamı miras bırakanın eşinin hayatta olup olmamasına göre paylaştırılır. Miras bırakanın eşi yaşıyor ise ve alt soy (vefat edenin kişinin çocukları) ile birlikte mirasçı olursa, mirasın 1/4’ü geride kalan eşe ait olacaktır. Mirasın kalan 3/4’ü de çocuklar arasında eşit olarak paylaştırılacaktır.
Miras bırakan üstsoyun sağ kalan eşi, miras bırakan kişinin annesi ve babası ile birlikte beraber mirasçı olur ise (miras bırakanın çocuklarının olmaması durumu) ; mirasın 1/2’si sağ kalan kalan eşin, kalan 1/2’si de miras bırakanın annesi ve babası arasında eşit olarak paylaştırılacaktır.
Miras bırakan kişinin sağ kalan eşi miras bırakanın büyükannesi ve büyükbabası ile birlikte mirasçı olur ise ; mirasın 3/4’ ü sağ kalan eşe verilir. Mirastan geriye kalan miktar olan mirasın 1/4’ ü de miras bırakanın büyükannesi ve büyükbabası arasında eşit olarak paylaştırılır.
Miras bırakan kişinin eşi de vefat etmiş ise miras eğer varsa alt soy (çocuklar yahut torunlar) arasında paylaşılacaktır. Eğer miras bırakanın arkasında altsoy yok ise miras üst soyunda yer alan mirasçıların arasında eşit olarak paylaştırılır.
MİRASIN PAYLAŞIMINA İLİŞKİN İTİRAZI OLAN NE YAPMALI ?
Böyle bir durumda ilk olarak veraset ilamı alınmalıdır. Veraset ilamı, vefat eden kişinin mirasının tamamından hangi mirasçının ne kadar pay alacağının ayrıntılı olarak ortaya döken işlemin adıdır. Üstsoyun vefat etmesi sonrasında malların paylaşımı adına Sulh Hukuk Mahkemeleri ile Noterler tarafından düzenlenen Veraset İlamı’nın alınması gerekmektedir.
Geriye kalan mirasçılardan biri veya birkaçı paylaşım sonucunda kendilerine haksızlık yapıldığını düşünüyor veyahut bunu iddia ediyor ise kanuni haklarını kullanması gerekmektedir. Ölüm üzerine dava yoluna gidilmeksizin kendi arasında mirasın intikalini yapmaya kalkıldığında bu gibi durumlarla karşı karşıya kalınmaktadır. Toplumumuzda özellikle mirastan kız çocuklarına daha az pay vermek istenmektedir. Böyle bir eylemin gerçekleşmesi durumunda dava yoluna giderek, mahkemeden mirasın paylaştırılması talep edilir. Açılacak olan dava ile birlikte yargılama yapılacak ve kanunlar ışığında mirasşılara hakları kadar miras paylaşımı yapılacaktır. Miras paylarının anlaşılması durumunun dışında bir de kalan mallar ile ilgili mirasçılar arasında anlaşmazlık çıkarsa o zaman İzale-i Şuyu (Ortaklığın Giderilmesi Davası) Davası açılması gerekmektedir. Miras bırakılan mal ve mülklerin satılmasını isteyen mirasçılar olabilir , diğer mirasçılar da kalan diğer payları satın almak isteyebilir. Bu veya buna benzer anlaşmazlıklar çıktığında mahkeme huzurunda mirasçılar ortak olduğu mal üzerindeki ortaklığın giderilmesi işlemini yapması adına İzale-i Şuyu davası açılabilir.
Bu tarz konularda en sağlıklı sonuca ulaşabilmek için uzman avukatlardan hukuki yardım almanız tavsiye edilir.
SAKLI PAY NEDİR ?
Saklı pay, miras bırakanın miras hakkına tecavüz eden bazı tasarruflarına karşı korunan, yasal miras payının belli bir oranıdır. Miras bırakan bu oranlar üzerinde tasarrufta bulunamaz. Saklı pay her zaman korunur.
Saklı paylı mirasçıların kimler olduğu kanunda açıkça belirtilmiştir. Bunların saklı pay oranları da aynı şekilde kanunda belirtilmiştir. Buna göre, hukukumuzda saklı paylı mirasçılar, miras bırakanın altsoyu, ana ve babası ve eşidir. Görüldüğü üzere, miras bırakanın altsoyu bütünüyle saklı paylı kılınmışken, miras bırakanın üstsoyunda sadece ana ve babası saklı paylı kılınmıştır. Bunun yanı sıra eş de saklı paylı mirasçılar arasında yer almaktadır.
Saklı pay oranları
1- Altsoy için yasal miras payının yarısı (1/2’si)
2- Ana ve babanın her biri için yasal miras payının dörtte biri (1/4’ü)
3- Sağ kalan eş için, altsoy (1.zümre) veya ana baba zümresi (2.zümre) ile birlikte mirasçı olması durumunda yasal miras payının (altsoy ile: 1/4),ana baba zümresi ile: 1/2) tamamı; diğer durumlarda (3.zümre ile veya tek başına mirasçı ise) yasal miras payının (3/4) dörtte üçü(3/4’ü)(Buna göre, eş 3.zümre ile birlikte ise 3/4 x 3/4 = terekenin 9/16’sı)
Bu hesaplamaların yapılmasında hukuki yardım alarak daha sağlıklı sonuçlara ulaşabilirsiniz.
