Ortaklığın giderilmesi davası, paylı mülkiyete veya elbirliği mülkiyetine konu taşınır veya taşınmaz mallarda ortaklar arasında mevcut ortaklığı sona erdirip şahsi mülkiyete geçmeyi sağlayan veyahut malın satılması ile bedelinin dağıtılmasını sağlayan kendine özgü bir davadır. Ortaklardan her biri malın paylaşılmasını isteyebilir, ortaklık malın aynen bölünmesi mümkün ise aynen taksim yöntemi ile paylaşılır, aynen taksim yöntemine uygun değil ise satış yolu ile giderilir.
Ortaklığın Giderilmesi Davası Nedir ?
Diğer adıyla İzale-i Şüyu Davası olarak da bilinen Ortalığın Giderilmesi Davası bir taşınıra veya taşınmaza birlikte sahip olan kişilerin o malı anlaşarak paylaşamamaları n paydaşlardan birinin mahkemede dava açarak malın paylaşılmasını istediği davadır. Ortaklığın Giderilmesi Davası doğrudan 4071 Sayılı Türk Medeni Kanunu’nda (TMK) düzenlenmiş bir dava değildir. Ancak hukuki dayanağını TMK m.698 vd. hükümlerden almaktadır.
Madde 698- Hukukî bir işlem gereğince veya paylı malın sürekli bir amaca özgülenmiş olması sebebiyle paylı mülkiyeti devam ettirme yükümlülüğü bulunmadıkça, paydaşlardan her biri malın paylaşılmasını isteyebilir
Madde 699- Paylaşma, malın aynen bölüşülmesi veya pazarlık ya da artırmayla satılarak bedelinin bölüşülmesi biçiminde gerçekleştirilir.
Sonuç olarak ortaklığın giderilmesi davası isminden de anlaşılacağı üzere bir mal üzerinde bulunan ortaklığın mahkemeler vasıtası ile giderilmesine olanak veren bir dava türüdür.
Ortaklığın Giderilmesi Davasının Şartları Nelerdir ?
- Elbirliği veyahut paylı mülkiyete konu bir malın bulunması gerekmektedir.
- Davacının davayı açarken ortaklığa konu mala ortak tüm tarafları dosyaya dahil etmelidir. Ortaklığının giderilmesi istenilen malın bilgileri eksiksiz şekilde belirtilmelidir.
- O mal üzerinde ortak olduğunu gösterir belgenin sunulması gerekmektedir.
- Hukukî bir işlem gereğince veya paylı malın sürekli bir amaca özgülenmiş olması sebebiyle paylı mülkiyeti devam ettirme yükümlülüğünün bulunmaması gerekmek
Zamanaşımı
Ortaklığın giderilmesi davası her zaman açılabilen bir dava olup herhangi bir zamanaşımı süresine tabi değildir.
Ortaklığın Giderilmesi Davasının Tarafları
Malın paylı veya elbirliği mülkiyete tabi olması fark etmeksizin bir paydaş/ortak veya birkaç paydaş/ortak birlikte, ortaklığın giderilmesi davası açabilir. İzale-i Şüyu dava için tek şart paydaş olmaktır. Paydaş gerçek kişi olabileceği gibi tüzel kişi de olabilir. Ortaklığın giderilmesi davasının davalısı ise;
- Tek bir ortak açmış ise , kendisi dışındaki diğer ortaklar.
- Birden fazla ortak birlikte açmış ise, geriye kalan diğer ortaklar.
Ortaklığın Aynen Taksim Suretiyle Giderilmesi
Ortaklığın bu yöntem ile giderilmesi, ortaklığa ait mal ya da mallardan ortaklara belirli bir kısmın verilmesidir. Örnek vermek gerekirse miras olarak bir apartman ve apartmanda 5 daire vardır, 5 adet de mirasçı vardır. Her kişiye bir adet daire verilerek ortaklığın giderilmesi ortaklığın aynen taksim yolu ile giderilmesi olarak nitelendirilir.
Tabi ki bu yöntem ile ortaklığın giderilmesi için belli şartlar mevcuttur. Bunlar ;
Davacı veya davalı taraflardan birisinin ortaklığın aynen taksim sureti ile giderilmesini talep etmesi gerekmektedir.
Mahkemece söz konusu malın aynen taksime uygun olup olmadığına ilişkin bilirkişi incelemesi yapılması ve yapılan inceleme sonucunda malın aynen taksime elverişli olması gerekmektedir.
Ortaklığın bu yöntem ile giderilmesi sonucunda malın değerinin ciddi bir şekilde düşmemesi gerekmektedir.
Ortaklığın Satış Yolu İle Giderilmesi
Taraflardan hiç birisinin aynen taksim talebinde bulunmaması, talep olup da malın aynen taksime elverişli bulunmaması veya malın aynen taksim suretiyle paylaşımı sonucunda değer kaybına uğrayacaksa, açık artırma ile satışa karar verilir. Tüm tarafların kabul etmesi halinde satış sadece ortaklar arasında gerçekleşir. Bir ortak dahi artırmanın açık olmasını talep ederse açık artırma yapılır.
Ortaklığın Giderilmesi Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme
Görevli mahkeme Sulh Hukuk Mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise taşınmazın bulunduğu yer mahkemeleridir.
Ortaklığın Giderilmesi Davasında Arabuluculuk
Öncelikle söylemek gerekir ki şu an için ortaklığın giderilmesi davalarında arabuluculuk bir dava şartı değildir.
Ancak 05.04.2023 tarih 32154 sayılı Resmi Gazete ile 1 Eylül 2023 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere; 6325 sayılı kanuna “Bazı uyuşmazlıklarda dava şartı olarak arabuluculuk başlıklı 18/B maddesi eklenerek ‘’Taşınır ve taşınmazların paylaştırılmasına ve ortaklığın giderilmesine ilişkin uyuşmazlıklar.’’ İfadesi eklenmiştir. Yani 1 Eylül tarihinden itibaren arabuluculuk bir dava şartı haline gelecektir.
Yukarıda yer alan bilgiler genel bilgiler olup her olay kendi içerisinde farklılıklar göstermektedir. Bu sebeple mutlaka hukuki yardım almanızı öneriyoruz.
